Dzień godności osób z niepełnosprawnością intelektualną
„RÓŻNORODNOŚĆ JEST NORMĄ, NIE WYJĄTKIEM”
Człowiek jest istotą społeczną, posiada zatem zdolność przystosowania się do życia w środowisku społecznym. Wśród nas żyją osoby, które określa się mianem „upośledzeni umysłowo” lub „ niepełnosprawni intelektualnie”. Bardzo często narażone są na izolację, a otoczenie oczekuje od nich zachowań odbiegających od normy.
CZYM JEST NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA?
Niepełnosprawność intelektualna to termin stosowany w nazewnictwie pozamedycznym (dydaktyka, pedagogika, psychologia, rewalidacja) jako mniej pejoratywny odpowiednik funkcjonującego w medycynie i rehabilitacji określenia: upośledzenie umysłowe. Niepełnosprawność intelektualna to zaburzenie złożone, o niejednorodnych objawach i zróżnicowanym stopniu nasilenia oraz trudnej do przewidzenia dynamice. Obejmuje nie tylko sferę poznawczego funkcjonowania człowieka, ale wywiera wpływ na całą jego osobowość i determinuje sposób jego funkcjonowania w społeczeństwie.
W zależności od tego, jak znaczne jest obniżenie sprawności umysłowej człowieka w stosunku do normy wiekowej (100 w skali Wechslera), rozróżnia się niepełnosprawność intelektualną: w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim.
PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Niepełnosprawność intelektualna to zaburzenie o skomplikowanej etiologii, które może być wywołane przez szereg rozmaitych przyczyn.
Najczęściej są nimi:
- choroby o podłożu genetycznym (związane z nieprawidłową budową lub uszkodzeniem genów): zespół Downa, zespół Turnera, zespół Klinefeltera, zespół Retta, zespół kruchego chromosomu X;
- choroby neurologiczne: epilepsja, mózgowe porażenie dziecięce;
- choroby metaboliczne: fenyloketonuria, galaktozemia;
- uszkodzenia kory mózgowej w okresie prenatalnym spowodowane działaniem toksyn, leków, środków odurzających, wirusów (odra, różyczka, świnka, ospa wietrzna, półpasiec, opryszczka, kiła), promieniowaniem radioaktywnym, niedotlenieniem (wskutek niewydolności łożyska), konfliktem serologicznym;
- uszkodzenia kory mózgowej w okresie okołoporodowym wywołane niedotlenieniem, urazami mechanicznymi, wirusami (opryszczka), infekcjami układu nerwowego (zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu);
- uszkodzenia kory mózgowej w okresie wczesnodziecięcym powstałe wskutek urazów mechanicznych, chorób mózgu, zaburzeń metabolizmu;
- czynniki środowiskowe: niekorzystne warunki psychospołeczne, zaniedbanie, brak odpowiedniej stymulacji rozwojowej.
TERAPIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Niepełnosprawność intelektualna jest zaburzeniem nieodwracalnym, co oznacza, że nie można jej wyleczyć i będzie towarzyszyć osobie przez całe życie. Jenak podjęta szybko, intensywna, wieloaspektowa, dostosowana do stopnia niepełnosprawności terapia, pozwala pozytywnie wpływać na rozwój niektórych funkcji intelektualnych i wzmocnić je, co w efekcie może zwiększyć poziom samodzielności jednostki.
Powinny się na nią składać:
- rehabilitacja (usprawnianie funkcji motorycznych);
- farmakoterapia (leczenie współistniejących schorzeń somatycznych i zaburzeń psychicznych);
- terapia logopedyczna (wspieranie rozwoju mowy i umiejętności komunikacyjnych);
- trening poznawczy (stymulacja rozwoju funkcji percepcyjnych mózgu, koncentracji, zapamiętywania);
- trening zdolności psychospołecznych (w tym także modyfikacja i wygaszanie zachowań niepożądanych);
- psychoedukacja i zapewnienie wsparcia społecznego rodzinie osoby upośledzonej.
10 RZECZY, KTÓRE WARTO WIEDZIEĆ O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI INTELEKTUALNEJ:
- Niepełnosprawność intelektualna to STAN, a NIE CHOROBA.
- Tak, jak wszyscy ludzie, osoby z niepełnosprawnością intelektualną różnią się od siebie pod względem wyglądu.
- Tak, jak wszyscy ludzie, osoby z niepełnosprawnością intelektualną różnią się od siebie pod względem możliwości umysłowych i IQ.
- Tak, jak wszyscy ludzie, osoby z niepełnosprawnością intelektualną różnią się od siebie pod względem emocjonalnym.
- Osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają takie same potrzeby, jak wszyscy ludzie.
- Osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają takie same prawa, jak wszyscy ludzie.
- Osoby z niepełnosprawnością intelektualną uczą się i pracują.
- Osoby z niepełnosprawnością intelektualną również odnoszą sukcesy.
- Osoby z niepełnosprawnością intelektualną tworzą szczęśliwe rodziny.
JAK WSPIERAĆ OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ?
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną spotykają się w codziennym życiu z różnymi trudnościami i problemami (Kutek-Sładek, 2015). By móc prowadzić jak najbardziej samodzielną egzystencję, powinni podejmować wszelkie działania, aby to osiągnąć. Uczęszczając do szkoły mogą liczyć na wsparcie wychowawców i nauczycieli. Po osiągnięciu pełnoletności tego rodzaju wsparcia mogą szukać w wielu instytucjach, czy korzystać z usług, które zmierzają do pomocy w nabywaniu umiejętności w zakresie samoobsługi i samodzielności.
Ponieważ jak każdy inny człowiek, tak również osoby ze wszystkimi stopniami niepełnosprawności intelektualnej maja prawo do zaspokojenia wszelkich potrzeb związanych z funkcjonowaniem w szeroko pojętym środowisku społecznym. Należą do nich:
Potrzeba doznawania opieki
Każdy człowiek ma prawo do życia i rozwoju psychoruchowego nawet, jeżeli rodzi się z niepełnosprawnością. Opiekunowie tychże dzieci zobowiązani są do takiej opieki i działalności dydaktyczno-wychowawczej, aby przynosiła dobre owoce dla całego otoczenia osoby z niepełnosprawnością. Wiąże się to z nawiązaniem pozytywnego kontaktu emocjonalnego - zapewnienie poczucia bezpieczeństwa. Pomoc osobie z niepełnosprawnością intelektualną winna opierać się na zasadzie jak najpełniejszego przygotowania jej do funkcjonowania w szeroko pojętym otoczeniu, jednak winna mieć, w miarę możliwości podopiecznego, charakter rozumnej pomocy - nie wyręczania w podstawowych czynnościach. Osoby te muszą czuć swą odrębność i nauczyć się z nią funkcjonować.
Potrzeba kontaktu i wzajemnego porozumienia się zarówno bezsłownego jak i słownego
Osoby z niepełnosprawnością umysłową kształtują obraz świata i samych siebie w oparciu o to, jak są przez niego odbierane. Informacje jakie docierają do nich wywołać mogą różne reakcje - zarówno pozytywne jak i negatywne. U osób z niepełnosprawnością umysłową dużym utrudnieniem w kontaktach ze światem jest często niedorozwój mowy. Dlatego ważna jest aktywność ze strony odbiorców oraz uwrażliwienie na rozmówców.
Potrzeba bycia zauważonym
Potrzeby osób z niepełnosprawnością intelektualną związane są także z rozwojem osobowości społecznej. Potrzeba ta wyraża się we wszystkich sferach życia codziennego. Osoba ta także chce decydować o sposobie ubierania się czy ogólnej możliwości wyboru estetyki własnego wyglądu. Rodzice są dla niej autorytetem, więc mają obowiązek tak kierować jej wychowaniem, aby czuła się dobrze w środowisku społecznym.
Potrzeba kontaktu z rówieśnikami
Dziecko oprócz rodziców ma jeszcze swoich kolegów - rówieśników, jest to warunkiem rozwoju społecznego. Są oni często większym autorytetem niż rodzice, dlatego należy zwrócić uwagę na prawidłowe relacje między nimi. Dziecko z niepełnosprawnością szybciej przyswaja sobie formy aktywności poprzez konfrontację z rówieśnikiem. Jest to ogólnie mówiąc bardzo stymulujący proces uspołeczniania. Dużym atrybutem jest pragnienie miłości, dlatego wszyscy powinni na nie pozytywnie odpowiedzieć, ponieważ jest to jedna wielka lekcja miłości, otwartości, cierpliwości, tolerancji i akceptacji.
Potrzeby doznawania poczucia własnej wartości i pełnienia określonej roli społecznej
Nie można postrzegać osoby z niepełnosprawnością intelektualną tylko w perspektywie jej ograniczeń i ułomności, ponieważ może doprowadzić to do traktowania jej jako „gorszego gatunku” i spychania na „boczne tory” życia społecznego. Koło zamyka się kiedy osoba z niepełnosprawnością wiąże sytuacje społeczne ze stanem swojej odmienności umysłowej; zaburza to wtedy jej rozwój psychospołeczny - odczuwa pewną niższość, a nawet czasami odrzucenie. Możliwości adaptacyjne takiej osoby znacznie maleją. Obciąża to bowiem ich sferę osobowościową, wpływa hamująco na kreatywność i radość życia.
PRZYKŁADOWE PRACE DLA OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ:
- ktoś świetnie naprawia rowery czy radia,
- inna Osoba ma talent plastyczny,
- ktoś doskonale radzi sobie jako grafik komputerowy,
- jeśli Ktoś potrafi czytać, liczyć i ma dobrą orientację w przestrzeni, mógłby być listonoszem
- jeśli Ktoś potrafi czytać, liczyć i ma dobrą orientację w przestrzeni, mógłby być asystentem Osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową...
- większość Osób mogłaby pracować w takich zawodach, jak:
- pomocnik piekarza,
- pomocnik murarza,
- pomocnik magazyniera,
- pomocnik stolarza, itp.
źródła:
https://pedagogika-specjalna.edu.pl/oligofrenopedagogika/niepelnosprawnosc-intelektualna/
http://marfan.pl/zawody-dla-niepełnosprawnego